Ο κόσμος του δωσιλογισμού είναι ένα ιστορικό φαινόμενο της νεότερης ιστορίας που για πολλές δεκαετίες είχε αποσιωπηθεί όχι γιατί ήταν ταμπού, αλλά γιατί εξυπηρετούσε την ιδιαίτερη συμφωνία της ελίτ.
Στόχος, η μελέτη του φαινομένου μέσα από τις δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσίλογων Έβρου από τις 19 Οκτωβρίου 1945 έως και την 8η Μαΐου 1982. Η εργασία στηρίζεται κυρίως στο πρωτογενές υλικό των αποφάσεων του Ειδικού Δικαστηρίου Δωσίλογων Έβρου. Για την περιοχή και την ιστορία της, σε τοπικό επίπεδο, αντλούνται κυρίως, στοιχεία από τις εφημερίδες, τις μαρτυρίες προσώπων, τα άρθρα (έντυπα και ηλεκτρονικά), τα αρχεία των δημοσίων υπηρεσιών, τα αρχεία των ΓΑΚ Έβρου και την περιορισμένη βιβλιογραφία.
Η επεξεργασία του πρωτογενούς υλικού, η αντιφατική στάση της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης και των μεταπολεμικών κυβερνήσεων σε σχέση με τις πολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις μελέτες που έχουμε στη διάθεσή μας, επιτρέπουν να ερμηνεύσουμε και να κατανοήσουμε, έστω και σε ένα πρώτο επίπεδο, τα γεγονότα και το φαινόμενο του δωσιλογισμού, όπως διαδραματίστηκαν στην περιοχή του Έβρου.
Με βάση τις ενδεικτικές και αποσπασματικές καταγραφές, όπως προκύπτουν από τη μελέτη του αρχείου, φαίνεται ότι ένας σημαντικός αριθμός συνεργατών ήταν πρόσφυγες ή κατάγονταν από τη Βουλγαρία. Οι δωσίλογοι κάλυπταν όλες τις ηλικιακές ομάδες και διάφορους επαγγελματικούς κλάδους. Ανεξάρτητα από το αν οι υποθέσεις ήταν καταδικαστικές ή αθωωτικές, η έρευνα έδειξε ότι οι υποθέσεις που απασχόλησαν το Ειδικό Δικαστήριο Δωσίλογων Έβρου, είχαν πολλά χαρακτηριστικά. Αυτά μπορούν να συνοψιστούν στις ακόλουθες μεμονωμένες ή συνδυαστικά γενικές κατηγορίες:
- Συνεργασία,
- Οικονομική συναλλαγή,
- Φθορά εθνικού συμβόλου,
- Προπαγάνδα,
- Υπεξαίρεση,
- Κατάδοση,
- Άσκηση Βίας,
- Ανάληψη υπηρεσίας,
- Αλλαγή ιθαγένειας,
- Αθέμιτος πλουτισμός
- Μαύρη εργασία, κ.ά.
Ο κατάλογος των συνεργατών των κατακτητών δεν εξαντλείται μόνο σε αυτούς που δικάστηκαν και, κατά συνέπεια, στα αρχεία των Δικαστηρίων, τα οποία δεν περιέχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον δωσιλογισμό στη χώρα και ειδικότερα στην περιοχή. Στην περιοχή του Έβρου οι περισσότεροι συνεργάτες είχαν αναλάβει υπηρεσία «παρὰ ταῖς Ἀρχαῖς Κατοχῆς» ως πρόεδροι ή γραμματείς κοινοτήτων, αγροφύλακες, ταχυδρόμοι, δασοφύλακες, ασφαλίτες, διερμηνείς, πράκτορες κ.ά. Άλλοι ευνοήθηκαν από την οικονομική συνεργασία με τους κατακτητές και αποκόμισαν κέρδη. Κάποιοι απέκτησαν βουλγαρική υπηκοότητα και εκμεταλλεύτηκαν την ιδιότητά τους αυτή, για να αποκομίσουν προσωπικά οφέλη.
Η παρούσα έρευνα συμβάλλει στον εμπλουτισμό της γενικότερης εικόνας του δωσιλογισμού και αναδεικνύει τη σημασία των ιδιαίτερων συνθηκών και παραγόντων σε κάθε περίπτωση.
Το βιβλίο του Δημήτρη Μερκούρη διατίθεται από το βιβλιοπωλείο Κυριάκου Λουκαρίδη, Λεωφόρος Δημοκρατίας 380, Αλεξανδρούπολη.
-
Ο Δημήτρης Μερκούρης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1970. Σε προπτυχιακό επίπεδο σπούδασε «Ελληνικό Πολιτισμό» και «Δημόσια Ιστορία» σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει δημοσιεύσει άρθρα ιστορίας και πολιτισμού σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ένωσης «ΕΚΑΤΑΙΟΣ Ε.Α.Π.» 2003 – 2018. Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί επεξεργασμένη μορφή της διπλωματικής του εργασίας.
Ιστολόγιο: https://ermiss.blogspot.com
Δημοσίευση σχολίου
Καλοδεχούμενα όλα τα σχόλια, επώνυμα και ανώνυμα. Πάντα όμως με σεβασμό στους άλλους αναγνώστες και στους νόμους. Ευχαριστούμε!