Το 2006, σε συνέδριο για το µέλλον της Τουρκίας, ο Χάντινγκτον υποστήριξε πως εκείνη διατηρούσε την καλύτερη θέση για να ηγηθεί του ισλαµικού κόσµου. Συµπληρώνοντας πως αν ζούσε ο Κεµάλ θα είχε προχωρήσει σε τροποποίηση του προσανατολισµού της χώρας. Λίγα χρόνια αργότερα, το τέλος της µονοκρατορίας και η σχετική υποχώρηση της Δύσης οδηγούν σε αλλαγή γεωπολιτικής στρατηγικής εκ µέρους των ΗΠΑ. Προσφέροντας παράθυρο ευκαιρίας και «κενά ισχύος» σε περιφερειακούς δρώντες. Εχοντας συσσωρεύσει κρίσιµη µάζα εθνικού πλούτου εξαιτίας της ενάρετης διακυβέρνησης των µετριοπαθών ισλαµιστών του Ερντογάν, η περισσότερο αυτόνοµη και σθεναρά διεκδικητική Τουρκία διαθέτει «όλο το πακέτο» για να βγει µπροστά ως αναδυόµενη περιφερειακή δύναµη. Δυστυχώς η Ελλάδα απέτυχε να διαβάσει τα ανωτέρω. Ανεύθυνα άφησε τον χρόνο να κυλά και, ως κερασάκι στην τούρτα, υπερήφανα χρεoκόπησε. Παραβιάζοντας τον κύριο κανόνα διαπραγµάτευσης του πρώην Αµερικανού υπουργού Εξωτερικών Μπέικερ: «Ποτέ µην επιτρέπεις στον άλλον να θέτει την ατζέντα».
Δεν θα αργούσε η ώρα που ο µαχητικός πρόεδρος θα επέστρεφε στο τραπέζι το τεφτέρι της Λωζάννης. Για να διορθώσει και να αποκαταστήσει την Ιστορία. Ως απόγονος αυτοκρατορίας, η «νεοοθωµανική» Τουρκία ασφυκτιά από την αδικία στο παρελθόν. ∆ιεκδικώντας, διά της προβολής ισχύος σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, «ζωτικό χώρο» στο παρόν. Στον πυρήνα του DNA της το Αιγαίο παραµένει µια «δυτική λίµνη» που επιβλήθηκε ως συνθήκη από τις µεγάλες δυνάµεις της εποχής. Η Τουρκία σήµερα εξακολουθεί να αισθάνεται περικυκλωµένη.
Αν και η ∆ύση απέτυχε να τη σπρώξει προς µια κατεύθυνση περισσότερο ώριµης και υπεύθυνης διαχείρισης της δύναµής της, είναι αληθές πως έχει λάβει πρωτοβουλίες για να αποφύγει την υπερβολική εξάρτηση εκ µέρους της. Ο συνδυασµένος αντίκτυπος αναξιοπιστίας και µεγαλοϊδεατισµού α λα τούρκα επιτάχυνε τη διαδικασία σφυρηλάτησης µιας περιφερειακής ισορροπίας δυνάµεων µε αντίβαρα εξισορρόπησης. Προκειµένου να ελέγξει και να διορθώσει έναν ηγέτη που κάθε φορά διαπραγµατεύεται από την αρχή µε τη ∆ύση. Ανανεώνοντας à la carte συµβάσεις έργου και όχι εξαρτηµένης εργασίας. Ρευστοποιώντας τον «εξαιρετισµό» που, κατά περίπτωση, συνεχίζει να απολαµβάνει. Με τελευταίο χτύπηµα, το τριµερές µνηµόνιο συνεννόησης µε τις Φινλανδία – Σουηδία.
Παρότι το βάρος υπεράσπισης της νησιωτικής γεωγραφίας θα παραµείνει ιδιαίτερα µεγάλο –συντηρώντας αβεβαιότητα και κόστος–, δεν έχει εµπεδωθεί πως η Ελλάδα επιστρέφει αναβαθµισµένη στον χάρτη. Ως βασικός παράγοντας της ισορροπίας δυνάµεων στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και αναχαίτισης της Τουρκίας. ∆ηµιουργώντας ευνοϊκότερες προϋποθέσεις για διαρκή και απαιτητικότερη διαπραγµάτευση µε τους δυτικούς συµµάχους της. Για όσο διάστηµα η Τουρκία δεν αλλάζει µυαλά, αποσύροντας την επιθετικότητά της, η χώρα είναι υποχρεωµένη να βρίσκεται σε αέναη διαπραγµάτευση µε τη ∆ύση.
Παραµένοντας αταλάντευτα αξιόπιστη και φέρνοντας εις πέρας τον νέο της ρόλο. Παντρεύοντας µια εύρωστη οικονοµία µε την εθνική ασφάλεια και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας. Αξιώνοντας περισσότερα διότι έχει αναλάβει δυσανάλογο βάρος φύλαξης απέναντι σε µια δυσανάλογα επεκτατική χώρα. Προκειµένου να διατηρεί αµυντικό και τεχνολογικό πλεονέκτηµα. Ετσι ώστε να συνεχίσει να υπερασπίζεται τις Θερµοπύλες της «δυτικής λίµνης».
Συµπερασµατικά, ιδού το διακύβευµα για το πολιτικό σύστηµα. Η Τουρκία συµβολίζει ένα νόµισµα µε δύο όψεις. Απειλής αλλά και ευκαιρίας. Η ταµπακιέρα δεν αφορά την υπέρβαση του κοµµατικού ανταγωνισµού αλλά των περιορισµένων εθνικών µας αντιλήψεων. Εχουµε µια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να τις διευρύνουµε. Σπάζοντας τα δεσµά του γκέτο των ελληνοτουρκικών και επιστρέφοντας στην ικανότητα ερµηνείας και πραγµάτωσης της ευρυγώνιας µεγάλης εικόνας.
Τα τελευταία χρόνια καταφέραµε την ανατροπή. Κινούµενοι ταχύτατα στον τοµέα της άµυνας. Αναστατώνοντας το Λευκό Παλάτι. Βλέπετε, µας είχε «κλειδώσει» σε δουλοπρεπές έως ανυπόληπτο παραπαίδι της Δύσης. Φτάνοντας σε σηµείο να θεωρεί πως έχουµε περισσότερα να κερδίσουµε από µια κατ’ επιλογήν ή καταναγκαστική δορυφοριοποίηση!
Επιστρέφοντας στον αποστολέα την ευφάνταστη προσφορά του, υποχρεούµαστε να διατηρήσουµε τη φυγή προς τα εµπρός. Ενθυµούµενοι τον κανόνα που, στη χρηµατοοικονοµική κρίση του 2008, προτεραιοποίησε ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Ραµ Εµάνουελ: «Ποτέ δεν θέλεις µια σοβαρή κρίση να πάει χαµένη. Κι αυτό διότι σου προσφέρει την ευκαιρία να κάνεις πράγµατα που δεν θα έκανες πριν». Οι εθνικές εκλογές θα αποτελέσουν το πρώτο crash test. Εξ ου και το ζωηρό ενδιαφέρον της τουρκικής προεδρίας. Αλίµονο αν η δουλειά παραµείνει ηµιτελής. Αλίµονο αν το κλωτσοσκούφι νεκραναστηθεί.
* Ο κ. Σωτήριος Κ. Σέρµπος είναι αναπληρωτής καθηγητής ∆ιεθνούς Πολιτικής στο ∆ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης. Πρώην επιστηµονικός διευθυντής Σχεδιασµού Πολιτικής στο υπουργείο Εξωτερικών.
Δημοσίευση σχολίου
Καλοδεχούμενα όλα τα σχόλια, επώνυμα και ανώνυμα. Πάντα όμως με σεβασμό στους άλλους αναγνώστες και στους νόμους. Ευχαριστούμε!