Υφαντές: Με ρίζες ορισμένων από την αρχαία Θρακική φυλή των Οδρυσών και καταγωγή από την Αν. Θράκη και άλλων από τον Εύξεινο Πόντο.
Γράφει ο Παράσχος Ανδρούτσος
Υφαντές: Βρίσκονται σε υψόμετρο 48 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
Το 1920 από την Επιτροπή Ονοματοθεσίας Οικισμών μετονομάστηκε από Τσόχατζηλαρ σε Υφαντές. Τσόχατζηλαρ, στην τουρκική γλώσσα, σημαίνει περιοχή που φτιάχνουν υφαντά. Εδώ μέχρι το 1922 όλες οι βουλγαρόφωνες γυναίκες του οικισμού αυτού έφτιαχναν στα σπίτια τους με τους αργαλειούς υφαντά τα οποία πουλούσαν και έτσι πήρε το όνομα αυτό ο οικισμός.
Το χωριό κατοικήθηκε αρχικά από πρόσφυγες προερχόμενους από την Πέτρα της Ανατολικής Θράκης. Η Πέτρα ήταν μια ελληνικότατη κωμόπολη, το έδαφος της ήταν πετρώδες εξ' ου και το όνομά της. Οι 4000 κάτοικοί της ήταν όλοι Έλληνες ομιλούσαν μια διάλεκτο αρχαΐζουσα ελληνική. Γύρω από την Κωμόπολη υπήρχαν πολλά αρχαία φρούρια και πολλές αρχαιότητες. Είχε δημοτικό σχολείο, νηπιαγωγείο και εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Κάθε 15 Αυγούστου γινόταν μεγάλο πανηγύρι όπου παρευρίσκονταν κάτοικοι πολλών γύρω χωριών.
Αργότερα την άνοιξη του 1923 σταδιακά προστέθηκαν Πόντιοι πρόσφυγες από το Κυβερνείο, το Γάρς, την Ρωσία και την Γεωργία.
Η ιστορία των Ποντίων αυτών έχει ως εξής: Το 1878 με τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο η Ρωσία κατανικώντας τον οθωμανικό στρατό, έφτασε 10 χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη. Τότε με την Συνθήκη του Βερολίνου δόθηκε στη Ρωσία μια έκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα εδάφη αυτά μέσα στα οποία υπήρχαν οι πόλεις Καρς, Αρνταχάν και Βατούμ, δημιούργησαν το Κυβερνείο του Καρς. Σε αυτά τα μέρη εγκαταστάθηκαν περί τις 80.000 Πόντιοι ιδρύοντας 80 χωριά γιατί είχαν ακολουθήσει τον Ρωσικό στρατό με την απομάκρυνσή του από τον Πόντο φοβούμενοι αντίποινα από τους Τούρκους γιατί είχαν υποδεχθεί τους Ρώσους σαν απελευθερωτές αφήνοντας τις εστίες των προγόνων τους που έζησαν εκεί για πάνω από 2.800 χρόνια.
Οικογένειες Πετρινών που εγκαταστάθηκαν στο χωριό είναι οι εξής: Κοσουτζή, Πασχαλακίδη, Βαρδαλή, Καραμανλή, Δημητριάδη, Ανοιξιάδη, Κοκίδη, Στεργίου, Τσεκιτσίδη, Σκερλετίδη, Αντωνιάδη, Γουδελή, Τζούνη και μερικοί άλλοι.
Όταν πρωτοήλθαν στην Ροδόπη οι πρώτοι πρόσφυγες συνάντησαν δυσκολίες στην εγκατάστασή τους λόγω των πολλών τσιφλικιών που υπήρχαν. Όπως και στους Υφαντές που σε Έλληνες ανήκαν τσιφλίκια περίπου 10.000 στρέμματα και σε Οθωμανούς περίπου 4.000 στρεμμάτων. Τότε το 1923 ο Ν. Πλαστήρας απαλλοτρίωσε ένα μεγάλο μέρος αυτών για την αποκατάσταση των προσφύγων, ο ίδιος πάλι το 1950 εξαφάνισε ολοσχερώς όλα τα υπολείμματα των τσιφλικιών της Ροδόπης μεταξύ αυτών ήταν και τα τσιφλίκια των Υφαντών, της χήρας Κοντοδημοπούλου και αφών Μπάσμπα 4.000 στρέμματα. Αυτήν την εικόνα βρήκαν στην περιοχή των Υφαντών οι πρόσφυγες όταν εγκαταστάθηκαν. Τα περισσότερα εγκαταλειμμένα σπίτια των βουλγαρόφωνων ήταν μισογκρεμισμένα, οπότε η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων αφού χάραξε τον νέο οικισμό ανατολικά του προϋπάρχοντος των βουλγαρόφωνων τους μοίρασε τα οικόπεδα. Μέχρι όμως να χτίσουν τα σπίτια τους βρήκαν μεγάλο φιλοξενία από την φιλεύσπλαχνη ιδιοκτήτρια του τσιφλικιού Κοντοδημοπούλου όπως και από τον ιδιοκτήτη τσιφλικιού των Υφαντών μουσουλμάνο Αλή και αργότερα του γιου του Ιμπράμ για τους οποίους οι κάτοικοι των Υφαντών είχαν όλα τα χρόνια να πουν έναν καλό λόγο.
Και ενώ τους φιλοξενούσαν οι ιδιοκτήτες των τσιφλικιών αυτοί βοηθώντας ο ένας τον άλλον φτιάχνοντας πλιθιά παίρνοντας χώμα από την διπλανή περιοχή του "σουβάτ" ή "μπάνια" που το χώμα αυτό ήταν ειδικό για την κατασκευή τους. Από αυτήν την περιοχή λόγω αυτής της καλής ποιότητας αυτού του χώματος το προμηθεύονταν τα κεραμοποιία της Κομοτηνής όλα αυτά τα χρόνια.
Από την άνοιξη του 1923 άρχισαν να εγκαθίστανται σταδιακά και οι Πόντιοι πρόσφυγες προερχόμενοι από το Κυβερνείο, το Γαρς, την Ρωσία και την Γεωργία. Οι πρώτοι πρόσφυγες ποντιακής καταγωγής ήταν από το Απουλπάτ. Οι Ξενοδοχιδαίοι, μια από τις μεγαλύτερες οικογένειες του Απουλπάτ, εγκαταστάθηκαν στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης απ' όπου στην συνέχεια για πολιτικούς λόγους αναγκάστηκαν από την τότε κυβέρνηση να μεταφερθούν στις Σαράντα Εκκλησιές της Αν. Θράκης. Εκεί έμειναν για έναν περίπου χρόνο και το 1922, για μια ακόμη φορά αναγκάστηκαν να ξεσπιτωθούν και να μετοικήσουν στην Ελλάδα στην περιοχή της Κομοτηνής,. Απ' αυτούς οι οικονομικά εύπορες οικογένειες, λιγοστές βέβαια στον αριθμό, εγκαταστάθηκαν στην πόλη της Κομοτηνής και συγκεκριμένα στην περιοχή των Στρατώνων. Από τις υπόλοιπες οικογένειες οι περισσότεροι πήγαν στο Θρυλόριο, όπου είχαν εγκατασταθεί παλαιότερα πρόσφυγες Απουλπακιώτες και μερικές από αυτές στους Υφαντές. Εκεί πάλι οι Ξενοδοχιδαίοι όπως και όλοι όσοι εγκαταστάθηκαν στο χωριό βρήκαν στην αρχή φιλοξενία από την φιλεύσπλαχνη χήρα Κοντοδημοπούλου όπως και από τον μουσουλμάνο Αλή, με τον γιο του Ιμπράμ, ιδιοκτήτες τσιφλικιών στο χωριό.
Από το Απουλπάτ εκτός από τους Ξενοδοχιδαίους κατάγονται και οι Νικητιδαίοι, οι Νικολαϊδαίοι, οι Μποζατζιδαίοι και οι Στεφανιδαίοι.
Από το Μαϊκόπ Ρωσίας. Το 1939 η οικογένεια των Μαυροπουλαίων με καταγωγή από την Σάντα του Πόντου φτάνουν στην Ελλάδα και εγκαθίστανται στην Λάρισα. Ένας γάμος έγινε αφορμή για να μετακομίσουν στη Νέα Σάντα Σαπών, όπου είχαν εγκατασταθεί συμπατριώτες τους Σανταίοι, προερχόμενοι από το Τσορμίκ του Γάρς. Μετά την βουλγαρική κατοχή κατά τον Εμφύλιο το 1945 για οικονομικούς λόγους αποφάσισαν και εγκαταστάθηκαν στους Υφαντές.
Χωριό Ναρμάν του Κυβερνείου του Γαρς. Η οικογένεια Βασιλειάδη ξεκίνησε από την Αργυρούπολη (Κιμίσχανα) του Πόντου γύρω στο 1878 για το Γαρς όπου τελικά μαζί με άλλους συντοπίτες εγκαθίστανται στο χωριό Ναρμάν. Η οικογένεια αυτή μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922, εγκαταστάθηκε στον Αετόλοφο Σαπών, όπου βρέθηκε με πολλούς συγγενείς που ήδη είχαν εγκατασταθεί εκεί. Κάπου στο 1925-1926 αποφάσισαν να εγκατασταθούν στους Υφαντές, μια τοποθεσία που συνδύαζε την ευφορία της γης με το κοντά στην πόλη.
Χωριό Ποσίκ του Κυβερνείου του Γαρς. Από το χωριό αυτό κατάγονται οι οικογένειες των Αυγητιδαίων και των Αναστασιαδαίων (το παλαιό επίθετο τους ήταν Ασλανίδη). Η ιστορία των κατοίκων του χωριού αυτού ξεκινά από την ευρύτερη περιοχή της Αργυρούπολης, απ' όπου μετανάστευσαν μετά το 1878 με την δημιουργία του Κυβερνείου του Γαρς. Οι κάτοικοι του Ποσίκ το 1919 εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους και με καράβια ήλθαν στον Πειραιά. Από εκεί τους οδήγησαν στο Καραμπουρνάκι της Θεσσαλονίκης, όπου έμειναν για αρκετό διάστημα σε μια περίοδο που θέριζε η επιδημία της Ελονοσίας και της φυματίωσης. Αφού πέρασαν από καραντίνα οι αρχές τους προώθησαν στο ορεινό χωριό της Κυριακής Σουφλίου. Το 1940 μετά από πρόσκληση συγγενών τους εγκαταστάθηκαν στους Υφαντές.
Χωριό Απάν Τσαπίκ του Κυβερνείου του Γαρς. Από το χωριό αυτό εγκαταστάθηκε στους Υφαντές η οικογένεια Φιλιππίδη, που είχε εγκατασταθεί πρώτα στην Κυριακή του Σουφλίου. Οι κάτοικοι του Απάν Τσαπίκ προέρχονταν από την Αργυρούπολη, την Κρώμνη, τα Ίμερα και άλλα. Σήμερα εκεί κατοικούν αρμενόφωνοι Κούρδοι. Στον νομό μας εκτός από τους Υφαντές εγκαταστάθηκαν στο Θρυλόριο και στην Κομοτηνή.
Χωριό Χαραπά στην περιοχή της Τσάλκας Γεωργίας. Από το χωριό αυτό κατάγονται οι οικογένειες των Τριανταφυλλιδαίων και των Παπαδοπουλαίων. Αυτό το χωριό δημιουργήθηκε από πρόσφυγες της Αργυρούπολης, του Γενί-κιοϊ και Κόλια του Γαρς. Από το χωριό αυτό άρχισαν να έρχονται στην Ελλάδα το 1919 με 1920. Ακολούθησε ένα άλλο μικρό ρεύμα το 1939, ενώ οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, κατά τις τελευταίες δεκαετίες και εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οικογένειες από το χωριό αυτό έχουν εγκατασταθεί εκτός από τους Υφαντές στα Παγούρια, το Μικρό Κρανοβούνιο, τις Σάπες και την Κομοτηνή.
Από το Σοχούμ. Από το Σοχούμ της Απχαζίας κατάγεται η οικογένεια των Ορφανιδαίων. Στο χωριό υπάρχουν και ορισμένες άλλες οικογένειες Ποντίων όπως και οι οικογένειες Σπυρίδωνος (Γαρς), Ελευθεριάδη (Ζέλετσε), Ξύφτη από την Λίμνο και Κεσίδη Κωνσταντίνο όπως και αρκετές οικογένειες παλιννοστούντων.
Γνωστοί Πόντιοι λυράρηδες που άφησαν εποχή στο χωριό είναι οι: Χαράλαμπος Στεφανίδης, Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλίδης, Βασίλειος Βασιλειάδης και Μιλτιάδης Ουρελιάδης μέλος της οικογένειας Στέφανου Νικητίδη. Στο νταούλι διακρίθηκε ο Βασίλειος Καραγιάννης. Στο τουλούμπα - αγγείο, ο Γιώργος Αυγητίδης.
Όταν εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες στους Υφαντές και τους μοίρασαν τον κλήρο των χωραφιών ασχολήθηκαν με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Μέχρι την δεκαετία του 1970, βασική καλλιέργεια ήταν ο καπνός και τα σιτηρά, αργότερα λόγω της ευτελούς εμπορικής αξίας του καπνού, ο κόσμος έστρεψε το ενδιαφέρον του στην καλλιέργεια του βαμβακιού, του αραβοσίτου, των ζαχαρότευτλων και των σιτηρών.
Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο ήρωας Αντωνιάδης Χρήστος του Δημητρίου έδωσε το αίμα του για την πατρίδα.
Το 1941 μέχρι το 1944 όταν ήλθαν οι έποικοι Βούλγαροι τους ανάγκασαν να διαμένουν ανά δύο - τρεις οικογένειες μένοντας μέσα οι ίδιοι. Η πείνα, το ξύλο χωρίς λόγο επί καθημερινής βάσεως, 5-6 χωρικοί εστάλησαν και ως ντουρντουβάκια στην Βουλγαρία, ευτυχώς γύρισαν όλοι πίσω σώοι μεν αλλά καταταλαιπωρημένοι.
Κατά τον ξενοκίνητο Εμφύλιο που πολεμούσε ο αδελφός του αδελφό το χωριό είχε δύο θύματα, ήταν ο Λαζαρίδης Αριστείδης που σκοτώθηκε το 1947 και ο Δημητριάδης Αθανάσιος που σκοτώθηκε το 1949. Για τον νεκρό του ελληνοϊταλικού πολέμου όπως και για τους δύο του Εμφυλίου ανεγέρθηκε ηρώο προς τιμή τους στην πλατεία του χωριού.
Αρχαιότητες: Ανατολικά του οικισμού των Υφαντών, δίπλα στον Βοζβόζη ποταμό πίσω και κάτω από τις αποθήκες της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών κάτω από την άσφαλτο όπως και κάτω από την Κεραμοποιία Θράκης υπάρχει εκτεταμένες προϊστορικός οικισμός Νεολιθικής Εποχής και Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, σε ένα δε μικρό σημείο του οικισμού υπάρχουν ίχνη κατοίκησης Κλασικών μέχρι και Βυζαντινών Χρόνων, πιθανόν εκεί να υπήρχε γέφυρα που περνούσε τον Βοζβόζη. Μέχρι τώρα πάντως δεν έχει γίνει καμία αρχαιολογική ανασκαφή σε αυτήν την περιοχή.
Στους Υφαντές λειτουργεί και το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης που αποτελεί σχολική μονάδα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης παιδιών με ειδικές ανάγκες.
Εκκλησία του χωριού είναι ο Άγιος Δημήτριος με εφημέριο τον οικον. Ιωάννη Πανταζή.
Ο Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Γυναικών που ιδρύθηκε το 1985 με διάφορες εκδηλώσεις του προβάλει τα ήθη και έθιμα των κατοίκων του χωριού Πετρινών και Ποντίων.
Πηγές
Κοσουτζής Αθανάσιος
Ελπίδα Νικητίδου, Ιωάννης Νικολαΐδης -
Ακριτών γενεά
Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός
Φωτο: Από τους πρωτοεγκατασταθέντες πρόσφυγες στους Υφαντές ο Αθανάσιος Κοσουτζής του Γεωργίου από την Πέτρα Αν. Θράκης
Δημοσίευση σχολίου
Καλοδεχούμενα όλα τα σχόλια, επώνυμα και ανώνυμα. Πάντα όμως με σεβασμό στους άλλους αναγνώστες και στους νόμους. Ευχαριστούμε!