Από εδώ πέρασε ο Οδυσσέας και τύφλωσε τον Κύκλωπα Πολύφημο. Εδώ γεννήθηκε ολυμπιονίκης της πάλης που διακρίθηκε στην Αρχαία Ολυμπία. Από εδώ πέρασε ο Φίλιππος Β' για να μυηθεί στα Καβείρια Μυστήρια. Εδώ γεννήθηκαν σπουδαίοι φιλόσοφοι - ποιητές - ζωγράφοι και εθνικοί ευεργέτες. Αυτή είναι η Μαρώνεια.
Στην ανατολική Ροδόπη κατοικούσαν τα αρχαία χρόνια οι Κίκονες. Αυτοί ήταν άριστοι πεζοί και ιππείς, επίσης ήταν οι πιο πολιτισμένοι από όλους τους Θράκες. Έχοντας αρχηγό τον Εύφημο βοήθησαν τον Πρίαμο στον Τρωϊκό Πόλεμο. Όταν έληξε ο Τρωϊκός Πόλεμος υπέρ των Ελλήνων, ο Οδυσσέας στην επιστροφή του για την Ιθάκη σταμάτησε με τα καράβια του κοντά στην πόλη της Ισμάρας με σκοπό να τιμωρήσει τους Κίκονες επειδή βοήθησαν τους Τρώες στον πόλεμο αυτόν. Οι Κίκονες ειδοποίησαν όλους τους πολεμιστές τους από τους γύρω οικισμούς και ήλθαν για να αντιμετωπίσουν τον Οδυσσέα. Τότε έγινε μεγάλη μάχη που έφερε καταστροφή στην Χώρα των Κικόνων, σκοτωθήκανε δε πολλοί από αυτούς.
Ο μεγαλόψυχος Οδυσσέας όμως όταν οι Κίκονες ηττήθηκαν και ο ιερέας του Απόλλωνα Μάρωνας συναντήθηκε με αυτόν τον παρακάλεσε να μην πειράξει την οικογένειά του κάτι που σεβάστηκε ο Οδυσσέας. Ο Μάρωνας γι' αυτή του την ενέργεια του έδωσε δώρα μεγάλης αξίας, όπως δώδεκα αμφορείς με κόκκινο γλυκό ονομαστό μέχρι και σήμερα μαρωνίτικο κρασί, ένα ασημένιο κύπελλο για να το πίνει και εφτά τάλαντα καθαρό χρυσάφι. Το τάλαντο ισοδυναμεί με 26 κιλά σημερινά 26x7 = 182 κιλά ατόφιο χρυσάφι επί 35.000 ευρώ άρα του έδωσε περίπου 6.370.000 ευρώ με σημερινές τιμές. Σύμφωνα πάντα με την μυθολογία όταν ο Οδυσσέας μαζί με 12 συντρόφους του περιπλανιόταν γύρω από την Ισμάρα βρήκαν μια σπηλιά εκεί κοντά και μπήκανε μέσα μη γνωρίζοντας ότι είναι η κατοικία του Κύκλωπα Πολύφημου. Εγκλωβίστηκαν όμως μέσα στην σπηλιά όταν αυτός έκλεισε την είσοδο με ένα βράχο αφού έβαλε μέσα τα πρόβατά του. Ως γνωστόν ο Πολύφημος ήταν γιος του Θεού Ποσειδώνα και είχε ένα μόνο μάτι στο μέτωπό του.
Σωματικά ήταν γιγαντιαίου μεγέθους με μεγάλη δύναμη. Ονομαζόταν δε Πολύφημος που στα αρχαία σημαίνει "πολύ διάσημος" ή "με μεγάλη φωνή". Μπαίνοντας μέσα στην σπηλιά ο Κύκλωπας ανακάλυψε κρυμμένους τον Οδυσσέα με τους συντρόφους του, αμέσως άρπαξε δύο συντρόφους του και τους έφαγε. Όταν ρώτησε τον Οδυσσέα πως τον λένε αυτός είπε ότι τον λένε "Κανένας", στο μεταξύ ο Κύκλωπας έφαγε ακόμα τέσσερις συντρόφους του.
Ο Οδυσσέας πρόσφερε στον Κύκλωπα το γλυκό κρασί του Μάρωνα έχοντας σκοπό να τον μεθύσει για να μπορέσουν να ξεφύγουν. Αφού ήπιε το κρασί ο Κύκλωπας έπεσε για ύπνο, αμέσως ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του κάρφωσαν στον μοναδικό του μάτι ένα ξύλο ελιάς. Ο τυφλωμένος Πολύφημος άρχισε να ζητάει βοήθεια από τους υπόλοιπους Κύκλωπες λέγοντας ότι τον τύφλωσε ο "Κανένας". Οι υπόλοιποι δεν τον δώσανε σημασία περνώντας τον για τρελό. Την άλλη μέρα όταν σήκωσε τον βράχο που έφραζε την είσοδο της σπηλιάς, ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του δέθηκαν κάτω από τα κριάρια του κοπαδιού που έβγαιναν έξω καταφέρνοντας έτσι να ξεφύγουν από τα χέρια του Κύκλωπα. Φεύγοντας ο Οδυσσέας με το πλοίο του φώναξε το πραγματικό του όνομα. Εκείνος τότε παρακάλεσε τον πατέρα του Ποσειδώνα, να εκδικηθεί τον Οδυσσέα, τον καταράστηκε δε να βασανιστεί πολύ μέχρι να φτάσει στην πατρίδα του.
Στην πραγματικότητα στο σπήλαιο αυτό οδηγούμαστε από την αναφορά στην Οδύσσεια για τους Κίκονες, τον Μάρωνα, και το επεισόδιο της τύφλωσης του Κύκλωπα. Το σπήλαιο αυτό βρίσκεται 500 μ. αριστερά δίπλα στον δρόμο Προσκυνητών Μαρώνειας, 3 χιλιόμετρα πριν, έχει γνωστό μήκος 350 μ. περίπου σε σύνολο 2.000 μ. και πλάτος 15-50 μ., έχει δε δύο φυσικά ανοίγματα. Η πρώτη χρήση του ανάγεται στην Νεολιθική περίοδο.
Την ύστερη αρχαιότητα αποτέλεσε χώρος αποθήκευσης κρασιού, την ίδια εποχή χρησίμευσε και ως χώρος ενταφιασμού νεκρών. Στα τέλη του 12ου και 13ου αιώνα μ.Χ. υπάρχει μια οργανωμένη εγκατάσταση την εποχή που εγκατέλειψαν οι κάτοικοι την αρχαία Μαρώνεια και χτίσανε το νέο οικισμό. Κατά τους χρόνους των εμφυλίων πολέμων στα βυζαντινά χρόνια κατοικήθηκε πάλι. Μέσα στο σπήλαιο ενδημούν 10 από τα 300 είδη νυχτερίδας που υπάρχουν στην Ευρώπη, είναι δε πλούσιο σε σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Η πρώτη εξερεύνηση του σπηλαίου που έχουμε καταγραμμένη έγινε το 1896 από τον Κ. Αυδή. Το 1919 Γάλλοι στρατιώτες μπαίνουν μέσα και εξερευνούν το σπήλαιο. Το 1934 ο γιος του Κ. Αυδή, εξερευνά ένα άλλο μέρος του σπηλαίου, χρησιμοποίησε μάλιστα και δυναμίτη για να προσπελάσει κάποια σημεία με σκοπό να εκμεταλλευτεί τις νυχτερίδες χωρίς όμως επιτυχία. Το 1969 η Ε.Σ.Ε. χαρτογράφησε ένα μέρος του σπηλαίου και σε δύο ακόμα επισκέψεις το χαρτογράφησε όλο. Ο τότε νομάρχης μάλιστα σκεπτόμενος την τουριστική αξιοποίηση του σπηλαίου έκανε άσφαλτο μέχρι κοντά στο σπήλαιο. Το 2000 η Περιφέρεια σε συνεργασία με τον Δήμο Μαρώνειας ανέθεσε σε ομάδα καθηγητών του Α.Π.Θ. να πραγματοποιήσει γεωλογικές και βιολογικές έρευνες. Το 2004 έγινε εργασία - έρευνα με σκοπό την ανάδειξη, προστασία και αξιοποίηση του σπηλαίου με επικεφαλή τον Κ. Παραγκαμιάν. Έκτοτε ούτε φωνή ούτε ακρόαση. Το σπήλαιο σε πολλά σημεία είναι γραμμένο με λαδομπογιά, υπάρχουν πολλά σκουπίδια όπως και λαθροανασκαφές.
Η Μαρώνεια πήρε το όνομά της, το οποίο διατήρησε σε όλη την μακραίωνη ιστορία της από τον ιερέα του Απόλλωνα, τον Μάρωνα, που έγινε ο οικιστής της πόλης, κάτι που έγινε μάλλον με την συγκατάθεση των Κικόνων που όταν έφθασαν εκεί οι άποικοι από την Χίο τον 7ο αιώνα π.Χ. τους επέτρεψαν να αποικήσουν την Μαρώνεια και την γύρω περιοχή. Η πόλη άκμασε ως εμπορικό και ναυτιλιακό κέντρο. Πλούτισε ιδιαίτερα από το εμπόριο με την ενδοχώρα. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα την Μαρώνεια την κάνανε ξακουστή σε όλο τον κόσμο αξιόλογοι άνθρωποι που γεννήθηκαν εδώ όπως η φιλόσοφος Ιππαρχία, ο φιλόσοφος Μητροκλής, ο ποιητής Σωτάδης, ο ζωγράφος Αθηνίων, ο συγγραφέας γεωπόνος Ηγεσίας, ένας άγνωστος Μαρωνίτης που το όνομά του δεν έμεινε στην ιστορία που το 476 π.Χ. στους ολυμπιακούς αγώνες τελούνταν στην Ολυμπία αναδείχθηκε ολυμπιονίκης στην πάλη. Επίσης και οι πάμπολλοι δωρητές της που στα νεότερα χρόνια τους βλέπουμε να διαπρέπουν ως σπουδαίοι έμποροι και τραπεζίτες σε πολλά μέρη όπου υπήρχαν Έλληνες όπως στην Κωνσταντινούπολη, στην Οδησσό, στην Αλεξάνδρεια από τους οποίους οι περισσότεροι έστελναν τον πλούτο τους στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Αυτό γινότανε μέχρι τα τέλη της τουρκοκρατίας. Την σημερινή δε Μαρώνεια την χτίσανε περί το 1600 για να αποφύγουν τις επιδρομές των πειρατών. Το σχολείο είναι δωρεά των αδελφών Χατζέα το 1908. Ήταν εύποροι Μαρωνίτες καπνέμποροι και χρηματιστές στην Αίγυπτο. Σήμερα ζουν κάποια εγγόνια τους στην Κωνσταντινούπολη. Επίσης υπάρχουν ακόμα τα αρχοντικά του Λεονταρίδη, του Χατζηαλέξη, του Μαργαρίτη, του Καραβά. Στην Μαρώνεια αξίζει να δει ο επισκέπτης το θέατρο της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής Εποχής, την οχύρωση του Αγίου Γεωργίου με την Μεγαλιθική Πύλη, τα τείχη της που υπολογίζεται ότι είχαν μήκος πάνω από 10 χλμ. Θαυμάσια ψηφιδωτά σε αρχαίες οικίες, βυζαντινά ευρήματα βασιλικής στη Παλαιοχώρα, τα παλαιοχριστιανικά ευρήματα στην Σύναξη, τον βυζαντινό πύργο πάνω από το λιμάνι, το αρχαίο λιμάνι. Το θέατρο χρησιμοποιήθηκε μέχρι τα τέλη του 6ου-7ου αιώνα μ.Χ. Είχε δε στην πρώτη σειρά μαρμάρινους θρόνους που είχαν χαραγμένα τα ονόματα βασιλιάδων και της Γερουσίας. Στην Ρωμαϊκή Εποχή χρησιμοποιήθηκε ως αρένα για θηριομαχίες μάλιστα υπήρχαν προστατευτικά κάγκελα, χωρούσε 2.500 θεατές, είχε εξαιρετική ακουστική γι' αυτό και η θέση που βρίσκεται λέγεται Καμπάνα.
Στην Σύναξη υπήρχε παλαιοχριστιανική βασιλική που αργότερα έγινε μοναστήρι μέχρι τον 13ο αιώνα. Το μοναστήρι φτιάχτηκε με υλικά που πήρανε από ένα αρχαίο ιερό και έναν ξενώνα που υπήρχε εδώ. Ο ξενώνας εξυπηρετούσε τους προσκυνητές που πήγαιναν στην Σαμοθράκη για τα Καβείρια Μυστήρια, εδώ μείνανε για το 3ο στάδιο της μύησης των Καβείριων Μυστηρίων ο Φίλιππος Β', ο Ηρόδοτος, ο Πτολεμαίος κλπ. Η Σύναξη είναι το κοντινότερο σημείο της Θράκης με το νησί. Άραγε γιατί δεν τον εκμεταλλεύονται σήμερα ακτοπλοϊκά;
Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες όχι μόνο δεν υποδούλωσαν την πόλη αλλά την κήρυξαν "ελεύθερη πόλη". Μάλιστα το 127 μ.Χ. υπογράφτηκε συμμαχία μεταξύ Ρώμης και Μαρώνειας. Αντίγραφα της μαρμάρινης στήλης που ήταν γραμμένο το κείμενο υπάρχει στο Μουσείο Κομοτηνής. Ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την Μαρώνεια το 124 - 125 μ.Χ. οπότε οι Μαρωνίτες του στήσανε άγαλμα προς τιμήν του και κατασκεύασαν πρόπυλο με τρείς πύλες. Από εδώ πέρασαν οι Πέρσες, όπως επίσης το 480-460 ήταν σύμμαχος των Αθηναίων, αργότερα συμμάχησαν με τον Φίλιππο Β', με τον Λυσίμαχο, τον Αντίοχο Γ' τον Πτολεμαίο. Για κάποιο διάστημα βασιλιάς της Μαρώνειας και της ενδοχώρας ήταν ο Θράκας Αμάδοκος. Στην Μαρώνεια ακόμα σε κάποια σημεία φαίνονται οι στοές που βγάζανε άργυρο, ίσως και γι' αυτό οι Μαρωνίτες έκοψαν πανέμορφα νομίσματα, πολλά δε από αυτά ακόμα βρίσκονται στις ανασκαφές που γίνονται σε όλη την Ελλάδα, την Ρουμανία, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Βουλγαρία και αλλού. Τα περισσότερα νομίσματα έχουν την μορφή αλόγου, ή σταφυλιού, ή πάνθηρα που ίσως ζούσε τα χρόνια εκείνα στα δάση της.
Από την Μαρώνεια πέρασαν στα βυζαντινά χρόνια κάνοντας συχνές επιδρομές οι Βούλγαροι, οι Γότθοι, Ούνοι κλπ όλοι όμως κατατροπώθηκαν από τους Βυζαντινούς. Όταν καταλήφθηκε όλη η Θράκη από τους Οθωμανούς καταλήφθηκε και η Μαρώνεια, αλλά λόγο της διπλωματίας και της ικανότητας που είχαν οι προεστοί καταφέρανε να έχουν ένα ειδικό καθεστώς της Δημογεροντίας που έλυνε όλα τα ιδιωτικά θέματά τους χωρίς την παρέμβαση του Οθωμανικού κράτους. Από τον 5ο αιώνα μ.Χ. η Μαρώνεια έγινε αυτοκέφαλη Μητρόπολη. Από την Μητρόπολη αυτή πήρε το όνομα και η Μητρόπολη της Ροδόπης που ονομάζεται, Μητρόπολη Μαρωνείας και Κομοτηνής. Στην Μαρώνεια υπάρχουν πάνω από 40 εκκλησίες, και εξωκκλήσια. Από τον Άγιο Αθανάσιο δε που βρίσκεται χτισμένος πάνω στην κορυφή ενός βουνού όταν έχει καλό καιρό φαίνεται μέχρι και η Τροία. Στον Άγιο Χαράλαμπο στα παλιά χρόνια στην γιορτή του θυσιάζανε έναν ταύρο και μοιράζανε το κρέας του σε όλο το χωριό. Την παραμονή της εορτής του Αγίου όμως ο ταύρος εξαφανίσθηκε και όλοι όσοι είχαν συνεισφέρει χρήματα για το κουρμπάνι άρχισαν να τον ψάχνουν όπως ο Χρήστος Α. Σμαραγδάς, ο Α. Περβανάς, ο Χαράλαμπος Παλένης και ο αδελφός του Αναστάσιος Παλένης. Απελπισμένοι γυρίσανε στο χωριό από το διπλανό δάσος όταν βράδιασε χωρίς αποτέλεσμα. Όμως το θαύμα έγινε την επόμενη μέρα εορτή του Αγίου, όταν ο ταύρος εμφανίσθηκε μόνος του μπροστά στην Εκκλησία για την θυσία.
Τέλος ο δήμαρχος Μαρώνειας - Σαπών θα μπορούσε να κάνει πρόταση για αδελφοποίηση με την πόλη της Χίου γιατί από την πρόσμιξη Χίων και Θρακών Κικόνων κατάγονται οι σημερινοί Μαρωνίτες.
Η ιστορία της Μαρώνειας δεν τελειώνει ούτε με ένα γραπτό ούτε με ολόκληρους τόμους. Η Μαρώνεια είναι ένα πολλά από τα πολύχρωμα φτερά του όμορφου παγωνιού που λέγεται Ελλάδα. Όταν αυτό το παγώνι κάνει μπάνιο σε μια λιμνούλα, πηγαίνουν τα κοράκια που είναι κάποιοι λαοί γύρω από τους Έλληνες και αφού βάλουν επάνω τους κάποιο φτερό που πέφτει από το παγώνι θέλουν να εμφανίζονται και αυτοί σαν παγώνια, παρουσιάζοντας τον πολιτισμό μας και την ιστορία μας σαν δικιά τους. Όμως όσα κλεμμένα φτερά και αν βάλουν από το όμορφο παγώνι πάλι κοράκια θα είναι και η Ελλάδα θα παραμένει ένα όμορφο πολύχρωμο παγώνι. Αυτή είναι η Μαρώνεια της Ροδόπης, αυτή είναι η Ελλάδα μας.
Γράφει ο Παράσχος Ανδρούτσος
Δημοσίευση σχολίου
Καλοδεχούμενα όλα τα σχόλια, επώνυμα και ανώνυμα. Πάντα όμως με σεβασμό στους άλλους αναγνώστες και στους νόμους. Ευχαριστούμε!